Geotop Buedingen, Hessen


Eemland


Met behulp van de Fysisch geografische eenheden kaart kunnen we het ontstaan van Eemland en haar omgeving beter begrijpen. Eemland maakt deel uit van het glaciale bekken dat in de voorlaatste ijstijd (Saalien 150.000 jaar gleden) is uitgeschuurd door gletsjertongen van het landijs. Die stuwden aan weerszijden van het bekken stuwwallen op. De afzettingen die daarna in de tussenijstijd, het Eemien, gevormd zijn, staan niet op het kaartje omdat ze niet meer aan het oppervlak liggen. In de laatst ijstijd (Weichselien) is een dik pakket zand als een deken over het bestaande landschap neergelegd. Langs de stuwwallen staan de gordeldekzanden en wat verder weg ook dekzandvlaktes aangegeven. Plaatselijk komen ook dekzandruggen voor. In de laatste 10.000 jaar, gedurende het Holoceen, vindt er in Eemland op grote schaal veengroei plaats. Tussen de veeneilanden door worstelt zich de Eem een weg naar het noorden. Langs de Eem zijn vanuit de voormalige Zuiderzee jonge zeekleigonden afgezet. Bij het doorbreken van de dijken van de Zuiderzee zijn tijdens overstromingen herhaaldelijk kleilaagjes op het veen afgezet. De gevolgen van de overstromingen zijn op het kaartje als overslaggronden herkenbaar.

> Lees meer

Geotop Buedingen, Hessen

21 augustus 2012

In 1994 heb ik de term en het begrip aardkundige monumenten geintroduceerd om in het kader van het Europees Natuurbeschermingsjaar 1995 een europees logo te mogen voeren. Dat is gelukt. Er zijn echter meerdere begrippen die zulk soort fenomenen min of meer dekken. Zo heb je bijvoorbeeld de geologische monumenten. Dat zijn veelal groeves en je kunt stellen dat geologische monumenten ook aardkundige monumenten zijn, maar omgekeerd niet altijd. In Duitsland spreekt men over geotopen en daar wordt ook iets dergelijks mee bedoeld.

Tijdens een bezoek aan Hessen en Thueringen in 2012 leek het me wel leuk om eens een paar van die geotopen van dichtbij te bekijken en te zien hoe ze zijn ingericht etc.

Het viel nog niet mee om bezoekwaardige lokaties te vinden. Googelen op geologie Hessen etc leverde niet direct veel op. Snuffelen in de plaatjes op google earth kost zeer veel tijd, maar levert naast talloze zonsondergangen soms boeiende items op. (zie ook geotopen Glasberg en Gunzenau)




Ligging van de zandsteengroeve bij Buedingen (google earth)

De Vogelsberg in Hessen is een enorm uitgestrekt basaltgebied. Het is ca 19 miljoen jaar geleden(Tertiair, Mioceen) gevormd door een complex van verschillende lavastromen die hier indertijd door de aanwezige oudere afzettingen (onder andere Buntsandstein) heenbraken.

Dankzij de website vogelsberg-touristik.de kregen we grip op een aantal voormalige groeves. Ze staan op die site kort getypeerd, inclusief GPS gegevens en een typering van de toegankelijkheid. Na bezoeken aan de voormalige basaltgroeves Glasberg en Gunzenau zijn we ook eens op zoek gegaan naar de oudere Buntsandstein afzettingen.

Op de bovengenoemde site stond de geotop zandsteengroeve Buedingen vermeld. Op bovenstaand googleplaatje zie je de steilrand als een wit streepje in het bos liggen. Vanaf de doorgaande weg is de steilrand prima te zien doordat de roodachtige kleuren contrasteren met het groen van de bomen. Via een parallelweg (Am Hain) naar de oude binnenstad van Buedingen kom je langs de groeve.




Zicht uit de verte

Over een brede grasstrook kun je richting de groevewand lopen. Direct aan de weg staat echter een bewerkt stuk zandsteen met een mickey mouse achtige figuur erop.




Voorganger van mickey mouse

Het is een replica van een standbeeld dat op de Glauberg gevonden is. De samenstelling en textuur van het originele standbeeld lijk sprekend op de plaatselijke Bontzandsteen.

De Glauberg ligt ca 9 km ten westen van deze groeve. Daar zijn ca 20 jaar geleden graven van Keltische vorsten gevonden inclusief een levensgroot standbeeld. Op grond van de datering zou deze groeve dus mogelijk al 2500 jaar geleden gebruikt (kunnen) zijn.




De replica

Bij de bosrand voor de steilwand staan informatiepanelen.




Informatiepanelen

Op het ene paneel ligt de nadruk op de kwaliteit en het gebruik van deze zandsteen.




Informatiepaneel 1

En op het andere paneel wordt ingegaan op de geologische achtergrond.




Informatiepaneel 2

Het is natuurlijk wel jammer, dat je ter plaatse van de panelen weinig van de steilrand kunt zien. Bezoekers zullen dus wel regelmatig het terrein van de aangrenzende aannemer oplopen om wat dichter bij de wand te kunnen komen.




Verdoezelend effect van de begroeiing

Boven de bomen is wel een gedeelte van de steilwand te zien.




Een glimp van de steilwand

Als je een telelens gebruikt dan zie je wat duidelijker dat op sommige plaatsen wat dunnere harde banken zichtbaar zijn. Mogelijk wordt deze Bontzandsteen met behulp van die faciesverschillen nog wel verder onderverdeeld, maar dat is mij nu niet bekend.




Dunne harde banken zijn zichtbaar

Als je dit beeld bekijkt dan raak je toch wel onder de indruk van de enorme hoeveelheid rivierafzettingen die hier 230 miljoen jaar geleden zijn afgezet en vervolgens versteend.




Imposante steilwand

Als je inzoomt dan vallen de flinke scheuren in de wand je op. Het lijkt dus zeer verstandig dat je daar niet zo maar onder mag lopen.

Al met al een leuk geologisch en historisch plekje. Voor mij zou het wel een grotere belevingswaarde krijgen als er vanaf de panelen door het kappen van bomen een zichtlijn op de steilwand gemaakt wordt.




Gevaar voor afstorten

Bronnen:

Afbeeldingen:
BOHO-team.


Literatuur:
www.vogelsberg-touristik.de
Hoogendoorn, fotoalbum Duitsland 2012


De Bol


In het zuidwesten van de provincie Utrecht zijn in de uiterwaarden van de Lek enkele prachtige aardkundige fenomenen in de vorm van rivierduinen op een voormalig eiland en een getijdekreek te herkennen. De getijdekreek is prima van af de winterdijk te zien. Bij een bezoek aan de rivierduinen moet rekening gehouden worden met de hoogte van het rivierwater in verband met de begaanbaarheid van de strekdam. Prachtig zijn op deze foto ook de copeontginningen in de Lopikerwaard te zien, maar daar gaat het ons nu niet om.

Wanneer we nog even in de lucht blijven en verder naar het westen kijken dan zien we binnendijks hoe dicht de boerderijen van Willige Langerak hier tegen de winterdijk gelegen zijn. Aan de rivierzijde van de winterdijk, de buitendijkse zijde, liggen allemaal kleiputten. Die getuigen nog van het regelmatige dijkonderhoud dat met de klei uit deze putjes gepleegd is. In de verte lijkt al weer een eiland zichtbaar.

> Lees meer