Geotop Lehesten (Thueringen)


De Grebbeberg


In 1995, het Europees Natuurbeschermingsjaar, werden veel projecten op het gebied van natuur en landschap uitgevoerd. Een heel bijzonder initiatief werd genomen door de provincie Utrecht. Zij stelde de niet-levende natuur centraal met haar idee om een landelijk netwerk te ontwikkelen van Aardkundige Monumenten. Uiteraard werd daarbij begonnen in de provincie Utrecht. Als eerste aardkundig monument werd door gedeputeerde Staten de zuidflank van de Grebbeberg benoemd.

De Grebbeberg is de zuidelijke punt van een tientallen meters hoge stuwwalrug, die in een boog van Amersfoort naar Rhenen loopt.. Deze stuwwal is zon 150.000 jaar geleden gevormd door honderden meters dik landijs dat langzaam van Scandinavië naar Nederland "stroomde". Ooit liep de stuwwal nog verder naar het zuiden om vervolgens weer naar het noorden om te buigen en aan te sluiten op de stuwwal van Ede - Wageningen.

> Lees meer

Geotop Lehesten (Thueringen)

12 september 2012

Op een vakantie naar Thueringen hebben we ons niet beperkt tot het Thueringerwald maar ook tripjes in de wijdere omgeving gemaakt. Google Earth toonde in het zuidoosten van Thueringen een enorme groeve met een paar aardige afbeeldingen. Daarnaast vonden we op de website van Thueringer Landesanstalt fuer Umwelt und Geologie (TLUG) een lijst met geotopen waarin de groeve genoemd wordt.

In de hoop dicht bij de groeve te kunnen komen slaan we het (door mij) rood gekleurde weggetje in.




Onze route naar de groeve (Google Earth)

Na enkele honderden meters zien we enorme afvalbergen in de verte liggen. We gaan maar eens kijken want het is ons nog niet bekend of we echt in de groeve kunnen komen.




Afvalbergen in de verte

We lopen naar punt 1. Het zijn inderdaad enorme afvalbergen van leisteen. Het is uiteraard aantrekkelijk om daar even te zoeken. Na de vondst van wat leuke plantenafdrukken en mooie stukken met pyriet gaan we verder.




Lekker zoeken naar mooie stukken

Bij punt 2 parkeren we en lopen naar de groeve. De voormalige groeve blijkt als Schieferpark ingericht te zijn. Er worden ook rondleidingen gegeven, maar daar zijn we te laat voor.




De ingang van de groeve

Er is een soort madurodam van huizen met allerlei typen leistenen daken. Bij de rondleidingen kan men kennismaken met de gebouwen, oude materialen en technieken.




Informatiepaneel

Bij punt 3 kijk je over de groeve uit. De voormalige groeve staat vol water en de kleur van het water is wonderlijk blauw. In het water zijn ook nog wat resten van bouwwerken te zien.




Prachtig blauw water

Toch mooi dat men dit zo bewaard heeft. De karretjes vol met leisteen werden kennelijk via deze schacht omhoog gebracht. Zeker weten doen we dat niet, omdat we geen rondleiding meegemaakt hebben. De schoorsteen zal vermoedelijk wel een keer omvallen.




De Schacht

Deze karretjes stonden elders, maar ik neem aan dat ze gebruikt werden om de leisteen vanaf de schacht weer verder naar een van de werkloodsen te transporteren.




Soort kiepkarretjes

Uitzicht over de groeve. Plaatselijk komt de huidige helling overeen met de gelaagdheid in de leisteen.




Overzicht groeve

De groeve is echt diep. Zelfs op deze tweedimensionale foto komt dat wel over. Er stond gelukkig wel een reling met gaas, want met hoogtevrees en honden moet je toch een beetje oppassen.




Diepte

We zijn nu bij punt 4. Een deel van de gebouwen was verbouwd tot hotel, of misschien ook wel nieuw gebouwd. Hier en daar stond ook nog wat oud materieel ter opluistering opgesteld.




Hotel

Vlak naast het hotel was ook nog een gesteentetuin, waaraan ik aandacht besteed op de website digitaalzwerfstenenmuseum.nl

Al met al is dit Schieferpark iets waar je gemakkelijk een dag zoet kunt brengen, want er zijn ook nog diverse wandelpaden door de directe omgeving. Ik ben overigens wel benieuwd of een dergelijk grootcomplex rendabel te maken is. Hier en daar zouden wat extra uitzichtspunten welkom zijn en dag vergt natuurlijk weer onderhoud.




De gesteentetuin

Afbeeldingen: Google Earth en BOHOteam

Literatuur:
http://www.tlug-jena.de/geotope/geotope.html


Peelrandbreuk


De onderstaande geologische kaart geeft met een oranje kleur een duidelijk begrensde, van zuidoost naar noordwest lopende, zone aan. Dit is de Roerdalslenk die in de laatste honderdduizend jaar is opgevuld met beekafzettingen en dekzanden. Zowel in het westen als in het oosten komen deze afzettingen slechts plaatselijk en veel minder dik voor. De Peelrandbreuk vormt hier de opmerkelijk rechte grens tussen de Roerdalslenk en de Peelhorst.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de daling van de slenk niet schoksgewijs plaatsvindt, bijvoorbeeld bij aardbevingen (Uden, 1932; Roermond, 1992). De daling vindt namelijk heel geleidelijk plaats met een snelheid van circa een centimeter per eeuw. Dat lijkt te verwaarlozen, maar we moeten niet vergeten dat we met geologie te maken hebben en niet met leeftijden van mensen. Als gedurende het kwartair een daling van een cm per eeuw plaatsvindt, dan resulteert dat uiteindelijk in een hoogteverschil van meer dan 200 meter. Zoals gezegd heeft extra sedimentatie door rivieren, beken en de wind de daling nagenoeg bijgehouden en heeft de argeloze passant hier niet in de gaten wat voor bijzondere geologische processen hier gespeeld hebben. Hooguit zal hij zich verbazen over het roestige water dat hier voorkomt.

Op onderstaande hoogtekaart staan in blauw de laagste gebieden aangegeven. Na groen en geel komen we in het bruin bij de hoogste gebieden. Opvallens is de smalle gele en bruine rug die diagonaal door het beeld loopt. Dat zijn de Bedafse Bergen. Een in de Roerdalslenk gelegen dekzandrug is hier opgestoven tot rijen hoge landduinen. Dit stuifzandgebied is zeker een bezoek waard, maar nu denken we deze hoge rug even weg.

Dan valt een hoogteverschil aan de rechterzijde van de hoogtekaart op in de vorm van een tamelijk rechte lijn. Hier ligt in de omgeving van Uden de Peelrandbreuk. De rode cijfers geven de fotopunten aan van de hieronder volgende afbeeldingen. We gaan deze punten langs lopen om een idee te krijgen of en hoe de breuk in het terrein zichtbaar is.

> Lees meer