Vulkaan Arensberg (Eifel)


Kampina


De fotopunten 1 en 2 liggen bij het Belversven. Dat is een ven met een duidelijk afwijkend formaat en ook de orientatie (zuid noord) wijkt af van het algemene patroon (zuidwest noordoost). De hogere gronden die de hoogtekaart toont aan de oostzijde van het ven zijn ook duidelijk op de foto te zien.

De afwijkende vorm en orientatie heeft mensen aan het denken gezet. Hoewel er weinig onderzoeksgegevens beschikbaar zijn heeft men het idee dat we hier te maken hebben met een restant van een zuidnoord lopend smeltwaterdal, dat aan het einde van het Weichselien door dekzandvorming zijn loop heeft moeten verleggen. De drooggevallen laagte is toen door westelijk winden verder uitgeblazen, waardoor er aan de oostzijde extra zand geaccumuleerd is.

> Lees meer

Vulkaan Arensberg (Eifel)

8 juli 2014

De Eifel staat bekend om zijn vele vulkanen. Er zijn er teveel om elke vulkaan tot een potentieel Aardkundig Monument te benoemen. Bovendien doet zich de vreemde situatie voor dat de vulkanen educatief pas heel mooi worden als ze aangetast worden door de exploitatie van grondstoffen uit de vulkaan. Gelukkig wordt het geen platte pannenkoek, omdat er altijd flinke resten blijven staan.

Tijdens bezoeken in 2003, 2004, 2006 en 2010 hebben we al heel wat vulkanen een of meer keren bezocht. In 2014 hebben we met name in de buurt van Hillesheim diverse vulkanen bezocht. Van 3 bezochte vulkanen in 2014, de Arensberg, de Emmelberg en de Rockeskyller Kopf wil ik op deze site wat meer laten zien.

Veel vulkanen in de Eifel zijn relatief jong en stammen uit het kwartair. De Arensberg, ca 5 km ten oosten van Hillesheim, is het resultaat van ouder vulkanisme. Een eerste uitbarsting vond plaats ca 32 miljoen jaar geleden, gedurende het Tertiair. Er werd een flinke askegel gevormd, waarin ook brokstukken van de ondergrond terecht kwamen. Toen de uitbarsting wat rustiger werd stroomde ook de lava nog uit de krater. De lava koelde snel af en vormde kolossale basaltzuilen. 8 miljoen jaar later kwam er weer lava onder de verstopte krater tevoorschijn. Die stolde langzaam en leverde de mooie struktuur met dunne basaltzuilen op die loodrecht op het afkoelingsvlak gevormd zijn.




De entree van de Arensberg is heel bijzonder. De exploitatie is afgelopen. Door een gang loop je dwars door de kraterrand (zie foto boven) en sta je opeens middenin de krater. Veel basalt is natuurlijk gewonnen, maar de resterende hoeveelheid basalt om je heen blijft overweldigend. Onderin heeft men nog wat creatiefs met basalt gedaan.




Als je onderin de groeve staat en omhoog kijkt krijg je ook een goed idee van de enorme prop basalt die hier aanvankelijk (32 miljoen jaar geleden) is neergelegd.




Ook dit is een mooie wand. In de volgende afbeeldingen is ingezoomd op een paar fenomenen die op deze overzichtsfoto te zien zijn.




Hieronder werpen we eerst een blik op de eerder genoemde langzaam gestolde lavastroom met dunne basaltzuilen.




En hier zoomen we in op een flink stuk kalkondergrond dat mee naar boven is gekomen.

Kortom de Arensberg is een bezoek meer dan waard. Een informatiepaneel binnen en buiten de berg geeft wat informatie die hierboven ook gebruikt is.




Afbeeldingen: BOHOteam

Literatuur: plaatselijk informatiepaneel


De Dommel dl 3




De huidige loop van de Dommel is als doorlopende watergang herkenbaar die uit het zuiden komt en een bocht naar het westen maakt.
De aangrenzende groene kleur staat voor beekdalbodem met meanderruggen en geulen.
De blauwgroene kleur geeft beekdalbodem met veen aan.
De geelgroene kleuren staan voor dekzandruggen die soms nog wat geaccentueerd zijn door een oud bouwlanddek.
Plaatselijk is het dekzand nog wat verstoven en treffen we lage landduinen met bijbehorende vlakten en laagten aan.

Onderstaande foto is bij fotopunt A genomen. We zien nog net wat stuifzandrelief en op de achtergrond water.

Uit de Geomorfologische Kaart kunnen we afleiden dat deze waterpartij ooit een veengebied binnen een beekdalbodem was. Hier heeft in het Laatglaciaal (voor 12.000 jaar geleden) een zeer grote meander van de Dommel gelopen die tegen de oostelijke dekzandruggen aanschuurde, maar er niet doorheen brak. Nadat de Dommel zich verplaatste naar zijn huidige loop, werd in het lage gebied, onder moerassige omstandigheden, een veenpakket gevormd. Het veen is door de mens weer weggegraven ten behoeve van turfwinning. Nu resteert er een zeer grote plas: de Moerkuilen. De naam is veelzeggend.

> Lees meer