Vulkaan Emmelberg (Eifel)


Mijzen


De provincie Noord Holland heeft op 29 november 2007 haar 9e aardkundige monument benoemd. Dit keer was de polder Mijzen aan de beurt. Een indruk van de landschappelijke ligging van de polder Mijzen krijgen we door de eerste 2 geomorfologische kaartjes. De eerste kaart toont een doorsnede door de provincie Noord Holland. Van links naar rechts zien we de recent gevormde jonge duinen (gele kleuren) langs de kust. Meer het binnenland in ligt van noord nar zuid een hele rij steden. Dat is niet toevallig. Veelal zijn de oude kernen ontstaan op de oude strandwallen (lichtgele kleur) die duizenden jaren geleden (vanaf ca . 4300 v. C.) onze kust markeerden. Veel is daar niet van te zien op de kaart, omdat ze onder de bebouwing liggen. Meer naar het oosten lagen in die tijd zeekleiafzettingen aan het oppervlak. Daarop vormde zich in de loop der tijd dikke veenpakketten.

> Lees meer

Vulkaan Emmelberg (Eifel)

9 juli 2014

De Eifel staat bekend om zijn vele vulkanen. Er zijn er teveel om elke vulkaan tot een potentieel Aardkundig Monument te benoemen. Bovendien doet zich de vreemde situatie voor dat de vulkanen educatief pas heel mooi worden als ze aangetast worden door de exploitatie van grondstoffen uit de vulkaan. Gelukkig worden het geen platte pannenkoeken, omdat er altijd flinke resten blijven staan.

Tijdens bezoeken in 2003, 2004, 2006 en 2010 hebben we al heel wat vulkanen een of meer keren bezocht. In 2014 hebben we met name in de buurt van Hillesheim diverse vulkanen bezocht. Van 3 bezochte vulkanen in 2014, de Arensberg, de Emmelberg en de Rockeskyller Kopf wil ik op deze website wat meer laten zien.

Bij die bezoeken valt op hoe complex de genese van die vulkanen is. Meestal is er sprake van meerdere uitbarstingen en dan ook nog van verschillende typen. We gaan nu op bezoek bij een verlaten groeve aan de zuidzijde van Uedersdorf: de Emmelberg. Op onderstaande foto zien we het resultaat van een reeks uitbarstingen waarbij veel vulkanisch materiaal de lucht in is gegaan.




In dit geval was het vulkanisch materiaal dat in de lucht geblazen werd met name kleine asdeeltjes. Die zijn vervolgens weer neergedaald en hebben aslagen, vaak in diverse kleuren gevormd. Als je inzoomt op de aslagen (foto hieronder) is goed te zien dat er ook grover materiaal in de aslagen voorkomt. Soms zijn het steentjes (2-6 cm), maar er komen ook zogenoemde bommen (> 6 cm) voor.




Als we wat verder in de groeve lopen lijken er enorme rupsen door de groeve te kruipen. Hier is het vulkanisch materiaal als een soort purschuim uit breuken in de ondergrond tevoorschijn gekomen en gestold.




De ronde doorsnede is aan de onderkant wat uitgehold omdat hier al jarenlang duizenden mineralenliefhebbers hun hobby intensief hebben uitgeoefend.




Tot slot nemen we nog even een kijkje achter in de groeve waar uit de verte (telelens) een kegelvorm zichtbaar is.




Middenboven is een kraterpijp goed herkenbaar.




Hieronder heb ik ingezoomd op de aslagen die op de overzichtsfoto zichtbaar waren. Op de voorgrond zie je de aslagen in de richting van de kraterpijp wegduiken.




Enkele meters verder naar links lopen onder de aslagen dikke lagen met slakken, die bij een eerdere uitbarsting in deze omgeving zijn weggestroomd.




Afbeeldingen: BOHOteam


De Dommel dl 1




We starten met een bezoek aan De Dommel. De provincie heeft hier een aardkundig monument benoemd, waarvan een paneel staat aan de Bobbenagelse weg in Sint-Oedenrode. Hoewel de provincie Utrecht ook veel dekzandgebieden heeft en bijvoorbeeld in de Gelderse Vallei de combinatie met beken algemeen is, valt het op bovenstaand kaartje gelijk op dat de door kanalisatie afgeneden meanderende beeklopen hier in deze omgeving in ruime mate bewaard zijn gebleven.

Op weg naar het paneel treffen we al een mooi uitzicht op een dekzandrug. Op de diverse kaartjes in dit webverhaal is deze locatie aangegeven door het getal 1. Vanaf dat punt kijken we in noordwestelijke richting naar een dekzandrug.



Deze geomorfologische kaart van Alterra (WUR) geeft de vormen aan het aardoppervlak weer. De groenige kleuren geven de beekdalbodem (code 2R7) aan, waarin soms wat veen is gelegen (code 1R4). De oude beddingen in de dalbodem zijn veelal nog watervoerend en op deze kaart aan de kronkelige blauwe waterpartijen herkenbaar. De beekdalbodem wordt aan weerszijden begrensd door dekzandvlakten (code 2M13) die soms door overstromingswater verspoeld zijn (code 2M10). Markant rijzen dekzandruggen (code 3K14 en 4K14) naast de beekdalbodem in de wat lager gelegen vlakkere dekzandgebieden op, zoals bijvoorbeeld op het vorige plaatje te zien was.

> Lees meer