Vulkaan Emmelberg (Eifel)


De Dommel dl 2; winter


Op voorgaande foto is al prachtig te zien dat de Dommel bij recent hoogwater zand op de oevers heef afgezet. Niemand heeft daar nog gelopen en de stroomribbels zijn nog intact. In de schaduw van een kleine barriere heeft zich nog een fraaie afzetting gevormd.

> Lees meer

Vulkaan Emmelberg (Eifel)

9 juli 2014

De Eifel staat bekend om zijn vele vulkanen. Er zijn er teveel om elke vulkaan tot een potentieel Aardkundig Monument te benoemen. Bovendien doet zich de vreemde situatie voor dat de vulkanen educatief pas heel mooi worden als ze aangetast worden door de exploitatie van grondstoffen uit de vulkaan. Gelukkig worden het geen platte pannenkoeken, omdat er altijd flinke resten blijven staan.

Tijdens bezoeken in 2003, 2004, 2006 en 2010 hebben we al heel wat vulkanen een of meer keren bezocht. In 2014 hebben we met name in de buurt van Hillesheim diverse vulkanen bezocht. Van 3 bezochte vulkanen in 2014, de Arensberg, de Emmelberg en de Rockeskyller Kopf wil ik op deze website wat meer laten zien.

Bij die bezoeken valt op hoe complex de genese van die vulkanen is. Meestal is er sprake van meerdere uitbarstingen en dan ook nog van verschillende typen. We gaan nu op bezoek bij een verlaten groeve aan de zuidzijde van Uedersdorf: de Emmelberg. Op onderstaande foto zien we het resultaat van een reeks uitbarstingen waarbij veel vulkanisch materiaal de lucht in is gegaan.




In dit geval was het vulkanisch materiaal dat in de lucht geblazen werd met name kleine asdeeltjes. Die zijn vervolgens weer neergedaald en hebben aslagen, vaak in diverse kleuren gevormd. Als je inzoomt op de aslagen (foto hieronder) is goed te zien dat er ook grover materiaal in de aslagen voorkomt. Soms zijn het steentjes (2-6 cm), maar er komen ook zogenoemde bommen (> 6 cm) voor.




Als we wat verder in de groeve lopen lijken er enorme rupsen door de groeve te kruipen. Hier is het vulkanisch materiaal als een soort purschuim uit breuken in de ondergrond tevoorschijn gekomen en gestold.




De ronde doorsnede is aan de onderkant wat uitgehold omdat hier al jarenlang duizenden mineralenliefhebbers hun hobby intensief hebben uitgeoefend.




Tot slot nemen we nog even een kijkje achter in de groeve waar uit de verte (telelens) een kegelvorm zichtbaar is.




Middenboven is een kraterpijp goed herkenbaar.




Hieronder heb ik ingezoomd op de aslagen die op de overzichtsfoto zichtbaar waren. Op de voorgrond zie je de aslagen in de richting van de kraterpijp wegduiken.




Enkele meters verder naar links lopen onder de aslagen dikke lagen met slakken, die bij een eerdere uitbarsting in deze omgeving zijn weggestroomd.




Afbeeldingen: BOHOteam


Mijzen


De provincie Noord Holland heeft op 29 november 2007 haar 9e aardkundige monument benoemd. Dit keer was de polder Mijzen aan de beurt. Een indruk van de landschappelijke ligging van de polder Mijzen krijgen we door de eerste 2 geomorfologische kaartjes. De eerste kaart toont een doorsnede door de provincie Noord Holland. Van links naar rechts zien we de recent gevormde jonge duinen (gele kleuren) langs de kust. Meer het binnenland in ligt van noord nar zuid een hele rij steden. Dat is niet toevallig. Veelal zijn de oude kernen ontstaan op de oude strandwallen (lichtgele kleur) die duizenden jaren geleden (vanaf ca . 4300 v. C.) onze kust markeerden. Veel is daar niet van te zien op de kaart, omdat ze onder de bebouwing liggen. Meer naar het oosten lagen in die tijd zeekleiafzettingen aan het oppervlak. Daarop vormde zich in de loop der tijd dikke veenpakketten.

We zin daar nu een afwisseling van blauwe en paarse kleuren op de geomorfologische kaart. De lichtblauwe kleur (letter A) geeft een ‘vlakte van zee- of meerbodemafzettingen’ weer. Hier lag ooit ook een moerassig veengebied. Het veen is echter in de Middeleeuwen plaatselijk weggegraven en door erosie zijn natuurlijke watergangen vergroot tot imposante meren. Deze meren zijn in de 17e eeuw drooggelegd. Op de linkerkant van de foto ligt de Schermer, die in 1635 is drooggelegd. Rechtsonder ligt de Beemster. In het midden ligt Schermerhorn, met in het noorden Polder Mijzen (B) en in het zuiden de Eilandspolder (C). De polder Mijzen staat op de Geomorfologische kaart aangegeven als een ontgonnen veenvlakte. Het is een agrarisch gebied met hoge waterstanden en brede sloten. In de Eilandspolder staan op de geomorfologische kaart zogenoemde petgaten aangegeven. Het veen is hier uitgebaggerd en op de legakkers te drogen gelegd, waarna het uiteindelijk als turf opgestookt kon worden.

> Lees meer