Saint Quirin eo


De Bol


In het zuidwesten van de provincie Utrecht zijn in de uiterwaarden van de Lek enkele prachtige aardkundige fenomenen in de vorm van rivierduinen op een voormalig eiland en een getijdekreek te herkennen. De getijdekreek is prima van af de winterdijk te zien. Bij een bezoek aan de rivierduinen moet rekening gehouden worden met de hoogte van het rivierwater in verband met de begaanbaarheid van de strekdam. Prachtig zijn op deze foto ook de copeontginningen in de Lopikerwaard te zien, maar daar gaat het ons nu niet om.

> Lees meer

Saint Quirin eo

11 juli 2015

In de meeste regios is, als je een tijdje om je heen kijkt, wel iets boeiends te zien op aardkundig gebied. Zo ook deze vakantie in Turquestein-Blancrupt, een gehucht nabij Saint Quirin. Het ligt aan de oostkant van Lotharingen tegen de Vogezen aan. Ca 250 miljoen jaar geleden zijn gedurende de Trias enorme hoeveelheden puin afkomstig uit aangrenzende gebergten neergelegd in deze nabij zeeniveau gelegen gebieden. Deze Buntsandstein wordt hier Vogezer zandsteen (Gres Vosgien) genoemd. Tijdens de vorming van de Vogezen en het Zwarte Woud is dit gebied opgeheven tot een plateau. Recente rivieren als de Sarre Blanche en de Sarre Rouge hebben het plateau wat versneden.

Het gebied is kennelijk al lang aantrekkelijk geweest voor bewoning. Mogelijk mede omdat de zandsteen veelal goed bewerkbaar is. Alleen liggen de resten allemaal verdoezeld onder de groene deken van de dichte bebossing.




Op de rand van een Romeinse groeve

Een speurtocht op internet leverde een paar boeiende plaatjes op van een voormalig Gallo-Romeins gehucht. De ervaring heeft ons geleerd dat alle leuke plekjes bereikbaar zijn met de auto, mits je bereid bent om kilometers lang over smalle bosweggetjes te rijden met slechts enkele passeermogelijkheden en nauwelijks aanwijzingen. Vanaf een parkeerplek is het nog een kwartiertje lopen (gele route).




Route naar Croix Guillaume

Een informatiepaneel geeft een overzicht van wat er allemaal te zien moet zijn.




informatiepaneel

Die informatiepanelen zijn zeer welkom, want af en toe vraag je je af hoe je in deze stenen chaos stucturen moet zien.




Chaos

Hier sta ik in een vertrek van een groter (gereconstrueerd) huis.




Woning

Het leuke is dat het een heel gehucht is, niet alleen met woningen maar ook begraafplaatsen en bijvoorbeeld groeves waaruit de benodigde stenen gehakt zijn. Hier een mooi ogend onderdeel van de necropolis.




Graf

Hier een grotere groeve in het gehucht.

Het Gallo_Romeinse gehucht heeft enkele honderden jaren bestaan. Mooie vondsten zijn uiteraard verplaatst naar veiliger oorden (musea). Hoe het terrein er uit zag voor eventuele reconstructies is mij niet bekend.




Grote groeve in het gehucht

Een andere intrigerende foto in onze omgeving was die van een Romeinse weg middenin de zwaar beboste regio. Ook hier was er weer doorzettingsvermogen nodig om hem te vinden




Route naar de Romeinse weg

Midden in de bossen ligt hier ca 800 meter Romeinse weg. De weg ziet er niet overal hetzelfde uit. Op deze foto heeft het wegdek een wat chaotisch patroon, maar wel een vlak wegdek en muurtjes langs de rand.




De Romeinse weg

Hier is op de voorgrond een andere steenhouwer bezig geweest, of is mogelijk een andere groeve in gebruik genomen. In het midden lijkt vaste rots voor een lastige hobbel te zorgen.




Een ander patroon

Grappig is het ook om te zien dat er hier en daar karrensporen zijn uitgesleten in de zandsteen.

Op beide plaatsen is het duidelijk dat de Gallo-Romeinse bevolking 2000 jaar geleden al gebruik gemaakt heeft van de lokale abiotische gesteldheid door de goed bewerkbare Gres Vosgien te gebruiken voor de dagelijkse behoeften.




Afbeeldingen: BOHOteam


Mijzen


De provincie Noord Holland heeft op 29 november 2007 haar 9e aardkundige monument benoemd. Dit keer was de polder Mijzen aan de beurt. Een indruk van de landschappelijke ligging van de polder Mijzen krijgen we door de eerste 2 geomorfologische kaartjes. De eerste kaart toont een doorsnede door de provincie Noord Holland. Van links naar rechts zien we de recent gevormde jonge duinen (gele kleuren) langs de kust. Meer het binnenland in ligt van noord nar zuid een hele rij steden. Dat is niet toevallig. Veelal zijn de oude kernen ontstaan op de oude strandwallen (lichtgele kleur) die duizenden jaren geleden (vanaf ca . 4300 v. C.) onze kust markeerden. Veel is daar niet van te zien op de kaart, omdat ze onder de bebouwing liggen. Meer naar het oosten lagen in die tijd zeekleiafzettingen aan het oppervlak. Daarop vormde zich in de loop der tijd dikke veenpakketten.

We zin daar nu een afwisseling van blauwe en paarse kleuren op de geomorfologische kaart. De lichtblauwe kleur (letter A) geeft een ‘vlakte van zee- of meerbodemafzettingen’ weer. Hier lag ooit ook een moerassig veengebied. Het veen is echter in de Middeleeuwen plaatselijk weggegraven en door erosie zijn natuurlijke watergangen vergroot tot imposante meren. Deze meren zijn in de 17e eeuw drooggelegd. Op de linkerkant van de foto ligt de Schermer, die in 1635 is drooggelegd. Rechtsonder ligt de Beemster. In het midden ligt Schermerhorn, met in het noorden Polder Mijzen (B) en in het zuiden de Eilandspolder (C). De polder Mijzen staat op de Geomorfologische kaart aangegeven als een ontgonnen veenvlakte. Het is een agrarisch gebied met hoge waterstanden en brede sloten. In de Eilandspolder staan op de geomorfologische kaart zogenoemde petgaten aangegeven. Het veen is hier uitgebaggerd en op de legakkers te drogen gelegd, waarna het uiteindelijk als turf opgestookt kon worden.

> Lees meer