Aanleg van het eiland
De provincie heeft het zwerfsteneneiland Maarn tot 3e aardkundig monument in de provincie Utrecht benoemd. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan een onderdeel van het Beleidsprogramma 1999 - 2003.
Stichting
Op 4 april 2003 is de stichting "Vrienden van het Zwerfsteneneiland" opgericht. De stichting heeft tot doel de belangen van aardkundige waarden in het algemeen en van het Aardkundig Monument "Zwerfsteneneiland" in het bijzonder te behartigen.
Vondst en redding eerste draaischijf.
20 mei 2010
Als je naar het zwerfsteneneiland wilt, dan kom je langs of door een oude draaischijf die we hier hebben neergelegd. Door archiefonderzoek bij Het Utrechts Archief was ik er achter gekomen dat deze draaischijf pas in 1918 uit Roosendaal naar de Zanderij was verplaatst (zie elders op de site). Het was echter een klein raadsel waar de draaischijf gebleven was die voor die tijd dienst had gedaan.
De eerste draaischijf wordt zichtbaar.
In mei 2001 begon de aannemer met de afwerking van een gedeelte van de noordkant van de zanderij. Langs de weg lagen daar flinke hopen van de oude bovengrond die hier in depot waren gezet. Toen deze humushoudende grond weggehaald werd om elders in de zanderij te verspreiden over de steriele grofzandige ondergrond, kwam een bakstenen muurtje vrij.
De eerste draaischijf; opname 20100523
In tegenstelling tot de draaischijf uit 1918, die gemaakt was van ongewapend beton, bleek deze draaischijf gemaakt van bakstenen.
Deze draaischijf is gemaakt van bakstenen.
Het was een kwestie van weer vlug in de pen klimmen om te verzoeken ook deze draaischijf als cultureel erfgoed te mogen bewaren en wel als onderdeel van het zwerfsteneneiland. We zijn in Nederland namelijk nogal opruimerig en een dergelijk bouwwerk moet eigenlijk de puinbreker in.
Men moest even nadenken over het verzoek, omdat monumenten toch eerder geassocieerd werden met kastelen en mooie oude huizen met trapgeveltjes. Het verzoek werd echter gelukkig gehonoreerd. Als ik nu nog wel eens rondloop in oude basaltgroeven in de Eifel, dan heb ik er spijt van, dat ik ook niet om behoud van de oude machinerie gevraagd heb.
De draaischijf werd gered, de machinerie niet.
Van deze draaischijf is mij geen oude foto bekend. Het centrale punt, of hoe dit ook in spoorwegvaktermen mag heten, bestaat uit natuursteen.
Het centrale punt bestaat uit natuursteen.
Als je dat zo ziet, dan lijkt het wel Belgische kolenkalk.
Waarschijnlijk Belgische kolenkalk.
Op deze luchtfoto uit november 2001 is goed te zien dat de aannemer hard op weg is om het noordelijke talud van de zanderij tijdig op te kunnen leveren. De draaischijf is vakkundig in het talud verwerkt.
Luchtopname uit november 2001.
Ook in dit overzicht is goed te zien hoe in deze periode het noordelijke deel tussen de eerste en tweede draaischijf helemaal afgewerkt wordt voor de toekomstige oplevering.
Overzicht uit december 2001.
Met kerst in 2001 ligt de draaischijf er mooi ingesneeuwd bij. Goed te zien is dat, links en rechts van de draaischijf in de nog niet gestabiliseerde bovengrond, gullies met daarvoor gelegen puinkegels gevormd zijn. Een groeve vormt eigenlijk een openluchtlaboratorium, waarin, als je er maar oog voor hebt, allerlei aardkundige processen te zien zijn.
De draaischijf geflankeerd door nieuw gevormde gullies.
Hoewel de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland op het eiland de begroeiing verwijdert of minimaal inkort, mag de eerste draaischijf van ons best wel een beetje verscholen raken in de spontaan opkomende begroeiing. In deze opname van maart 2006 is ondanks het winterse karakter al goed te zien, dat na vijf jaar de begroeiing spontaan bezit neemt van de omgeving van de draaischijf. We hebben de medewerkers van het Recreatieschap Midden Nederland dan ook gevraagd hier de begroeiing niet weg te halen. Op die manier kunnen toekomstige recreanten zich verbaasd afvragen wat daar voor een vreemd bouwwerk tussen de bomen ligt en wie daarvoor verantwoordelijk is. Nou, dat is dan hierbij opgelost. Het is de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland, die vroegtijdig het belang van zulke fenomenen als landmarks en cultureel erfgoed, voor nu en toekomstige generaties, onderkende.
Rondleiding
De zanderij Maarn is per 22 november 2013 opengesteld. Het zwerfsteneneiland blijft alleen onder begeleiding van een gids van de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland te bezoeken. Op die manier hopen we onze waardevolle collectie te beschermen.
Lezingen
Groepen stellen het soms op prijs op een rustige locatie eerst wat meer over de achtergronden van het zwerfsteneneiland en de aardkundige waarden in de provincie Utrecht te horen.