Aanleg van het eiland
De provincie heeft het zwerfsteneneiland Maarn tot 3e aardkundig monument in de provincie Utrecht benoemd. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan een onderdeel van het Beleidsprogramma 1999 - 2003.
Stichting
Op 4 april 2003 is de stichting "Vrienden van het Zwerfsteneneiland" opgericht. De stichting heeft tot doel de belangen van aardkundige waarden in het algemeen en van het Aardkundig Monument "Zwerfsteneneiland" in het bijzonder te behartigen.
E. Heimans en de Zanderij Maarn
3 mei 2011
Maarten van vliet heeft voor zijn boek De Stenen van Maarn diverse oude documenten opgespoord. Diversen daarvan heeft hij geheel of gedeeltelijk afgedrukt in zijn boek. Door de aanschaf door de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland van een gedeelte van het archief van Natuurmonumenten ben ik in staat om nog eens wat onderwerpen op een rijtje te zetten. Een onderwerp dat mij wel leuk lijkt is om nog eens stil te staan bij een aantal mensen die in het verre verleden de Zanderij bezocht hebben.
Veel bekende namen hebben in het verleden de Zanderij Maarn bezocht. Een van hen was Eli Heimans. Gezien zijn betekenis voor de natuur in het algemeen en de nietlevende natuur in het bijzonder, was ik wel benieuwd naar zijn rol met betrekking tot de Zanderij. In een brief van L.H. Van Berk (dd. 19131118) aan Natuurmonumenten noemt Van Berk de naam van Heimans in verband met de groeve bij Hilversum en de daar aanwezige zwerfstenen. Van Berk maakt Natuurmonumenten er op attent dat er nog een vergelijkbaar terrein bestaat, namelijk de Zanderij Maarn.
Een maand later (dd. 19131222) schrijft hij op verzoek van Natuurmonumenten nog een aantal bijzonderheden en stuurt 4 fotos toe. Heimans schrijft later in een korte brief aan Natuurmonumenten (zie onder de integrale tekst; dd. 1914062x; de dag van de maand 2x kan ik niet goed lezen): Ik ken het zeer goed, ik heb met van Berk de hier bijgevoegde fotos zelf genomen.
In mei 2014 (dd.19140520) stuurt Van Berk een brief aan Natuurmonumenten (tav Van Tienhoven) waarin hij verwijst naar zijn brief met fotos die hij eerder aan Natuurmonumenten (tav Oudemans) heeft gestuurd. Hij vraagt van Tienhoven: Zou het niet mogelijk zijn, dat u de zaak eens besprak met Heimans? Die is er reeds eenige malen geweest en zou het ook zeer op prijs stellen als dit stukje behouden kon blijven. Temeer daar het door hem gepachte stuk bij Hilversum gevaar loopt.
Eigenlijk vind ik dit verzoek een beetje merkwaardig. Je zou toch verwachten dat Heimans, de wensen van Van Berk kennende, zelf wel rechtstreeks aan de bel zou trekken bij Natuurmonumenten. Mogelijk is de vermoedelijk wat ongelukkige verhouding tussen Natuurmonumenten en Heimans (sinds de bestuursbenoeming van 1905) hier debet aan.
Tienhoven heeft overigens kennelijk wel aan het verzoek van Van Berk voldaan, want in de eerder genoemde brief (dd. 1914062x) stuurt Heimans de bescheiden betreffende het terrein te Maarn retour. De volledige tekst van deze brief luidt:
Hierbij met dank de bescheiden betreffende het terrein te Maarn terug. Ik ken het zeer goed. Ik heb met van Berk de hier bijgevoegde fotos zelf genomen. Het zou zeker een goed ding zijn, indien het terrein zonder veel geldelijke opoffering gereserveerd kon worden. Maar ik twijfel er aan; het zal wel als rangeerterrein dienst moeten doen. Zoo niet, dan is het waarschijnlijk wel mogelijk het te behouden. Ook in dit twijfelachtige geval, blijft het jammer dat het terreintje bij Hilversum verloren gaat. Het ligt dicht bij een groote stad en werd nog al eens bezocht door hen, die belang gingen stellen in de geologie van ons land.
Met hoogachting, groet
Uwed
E. Heimans
Ik heb bewust de hele brief afgedrukt. Voor de toekomst van de zwerfstenen in de Zanderij Maarn was dit een erg belangrijk advies. Ik wist eigenlijk uit het boek van Van Vliet alleen dat Heimans een positief advies gegeven had. Uiteraard zou ik haast willen zeggen voor iemand die de nietlevende natuur zo toegedaan was.
Toch is dit niet bepaald een advies met een warme, enthousiaste toonzetting (geldelijke opoffering, twijfelachtig geval) om echt iets te proberen voor elkaar te krijgen in de Zanderij Maarn. Ook het onmiddellijk weer overgaan op het onderwerp Hilversum vind ik niet erg sterk. Persoonlijk heb ik het idee dat de kwestie Hilversum hem zo na aan het hart ging, dat hij niet echt een alternatief ervoor wilde.
Ik laat me echter graag door een Heimans kenner ervan overtuigen dat ik de rol van Heimans ten opzichte van de Zanderij Maarn onderschat of verkeerd aanvoel, zodat mijn beeld van Heimans als voorvechter van de nietlevende natuur in stand blijft.
Bronnen:
Afbeeldingen:
nog geen
Literatuur:
Hoogendoorn, W., Zwerfsteneneiland Maarn en andere aardkundige monumenten. KNNV Uitgeverij 2006
Vliet, M. van, 2000. De Stenen van Maarn. Uitgeverij Pebble, Maarn.
Archief Natuurmonumenten, gedeelte over de zanderij Maarn.
Rondleiding
De zanderij Maarn is per 22 november 2013 opengesteld. Het zwerfsteneneiland blijft alleen onder begeleiding van een gids van de Stichting Vrienden van het Zwerfsteneneiland te bezoeken. Op die manier hopen we onze waardevolle collectie te beschermen.
Lezingen
Groepen stellen het soms op prijs op een rustige locatie eerst wat meer over de achtergronden van het zwerfsteneneiland en de aardkundige waarden in de provincie Utrecht te horen.